İstanbul' da, 1966- 1967 yıllarında öğrenci eylemleri

Taksim anıtı’nda ******’e bağlılık nöbeti
İstanbul’daki üniversite gençliği, 1966 yılını çeşitli kültürel çalışma ve eylemlerle geçirmiştir. O yıllarda iktidarda bulunan Adalet Partisi, 27 Mayıs Devrimine karşı bir tepki içerisinde idi ve ülkenin çeşitli yerlerinde ****** heykellerine, büstlerine yapılan saldırılar artmıştı. Türkiye Milli Talebe Federasyonu ( T.M.T.F), 14–28 Nisan 1966 tarihleri arsında, İstanbul-Taksim’deki ****** Anıtı’nda “******’e Ulusal Bağlılık Nöbeti” düzenlemişti. Nöbeti düzenleyen T.M.T. F tarafından yayınlanan el ilânında şöyle deniyordu:

“Yurttaş!
TAKSİM ATATÜRK ANITI’nda
14 Nisan 1966 Perşembe günü başlayıp
28 Nisan 1966 Perşembe gününe kadar
gece gündüz aralıksız devam edecek olan
ATATÜRK’E ULUSAL BAĞLILIK NÖBETİ’NE KATIL
T.M.T.F.

Okuyucu, günümüzde yaşanan bazı olayların köklerinin nerelere kadar uzandığını, kısaca anımsatmaya çalıştığımız geçmişi öğrenirse ya da hafızasını tazelerse daha iyi değerlendirecektir. Örneğin, 10 Kasım 2007 günü, Anıtkabiri 450 000’den fazla kişinin neden ziyaret ettiğini daha iyi kavrayacaktır.



Köy enstitüleri unutulmadı
İstanbul’da, 17 Nisan 1966 tarihinde, Beyazıt’taki Marmara Öğrenci Lokali’nde, “Eğitim Sorunu ve Köy Enstitüleri” konulu bir açık oturum düzenlenmişti. Bilindiği gibi, 17 Nisan, Köy Enstitülerinin kurulduğu gün olarak çeşitli etkinliklerle kutlanır. Türkiye’de, özellikle yüksek öğrenimin bir çok sorununun aşılamadığı bir dönemde, 1966 yılında, Köy Enstitüleri’nin kuruluşunun 26. yıldönümünde, Türkiye Milli Gençlik Teşkilatı (T.M.G.T), Türkiye Milli Talebe Federasyonu , Türk Devrim Ocakları, Türkiye Öğretmenler Sendikası (T.Ö.S.) ve 17 Nisan Derneği tarafından ortaklaşa düzenlenen bu açık oturumu, Doç. Dr. Cavit Orhan Tütengil yönetmişti. Açık oturuma konuşmacı olarak katılanlar ise, açık oturumu bildiren el ilânında yazılan sıraya göre: İlhan Selçuk, Yaşar Kemal, Prof. Dr. Tarık Zafer Tunaya, Şerif Tekben, Prof. Dr. Sabahattin Eyüboğlu, Alp Kuran, Cavit Savcı, Mehmet Başaran, İbrahim Türk, Halil Basutçu ve Süleyman Üstün idi. Prof. Dr. Tarık Zafer Tunaya, Türk Devrim Ocakları genel başkanı, Alp Kuran, T.M.G.T. genel başkanı, Cavit Savcı, T.M.T.F. ikinci başkanı ve Süleyman Üstün de T.Ö.S. genel başkanı idi. Açık oturumda konuşmacılar Köy Enstitüleri’nin tarihi ve Türk eğitim sistemi içerisindeki yerini belirten konuşmalar yaptılar ve bu kuruluşların tekrar diriltilmesinin yerinde olacağını belirttiler.



Özel yüksek okullar sahnede
Özel yüksek okullarla ilgili 625 Sayılı Yasa, 22 Haziran 1965’te, Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe girdi. Bu yasaya dayanılarak, özel eczacılık, özel diş hekimliği, özel mühendislik vs. yüksek okulları açıldı. Bu okullara girmek için bugünkü gibi giriş sınavı yapılmıyordu. Okullar paralı idi ve parayı veren başka hiçbir şarta bağlı olmadan yüksek okula giriyordu. Özel yüksek okullar yeterli bir alt yapıya ve öğretim kadrosuna sahip olmadıkları halde resmi yüksek okullardan kat kat fazla öğrenci alarak bazı alanlarda eleman enflasyonuna neden olmuşlardı. Örneğin, İstanbul’daki bir özel diş hekimliği yüksek okulu, 1966–67 öğrenim yılında, 250 gündüz, 150 de gece öğrencisi olarak, toplam 400 öğrenci almıştı. Bu öğrenciler için bir giriş imtihanı yoktu. Parayı veren okula girmişti. Aynı yıl İstanbul Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi ise imtihanla 60 öğrenci almıştı. Aynı yıl Kadıköy Mühendislik ve Mimarlık Yüksek Okulu da 1219 öğrenci almıştı.

Özel okullar yürüyüşü
Özel okullar her ne kadar bir yasaya dayandırılarak açılmışlarsa da ortada, fakir öğrencilerin aleyhine bir haksızlık vardı. Bu nedenle Üniversiteli gençler özel okulların devletleştirilmesi için girişim başlattılar ve bu girişimlerini halka duyurmak için çeşitli eylemler gerçekleştirdiler. 1965 Milletvekili seçimlerinde Mehmet Ali Aybar’ın genel başkanlığını yaptığı Türkiye İşçi Partisi de 15 milletvekili ile Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne girmiş, ilerici adımlara destek olmaya başlamıştı. Özel okullar konusunda ilk büyük eylem, İstanbul Teknik Üniversitesi, İ.T.Ü Teknik Oklu ve İstanbul Yüksek Tekniker Okulu tarafından “Özel Okullar Yürüyüşü” olarak gerçekleştirilmiştir. 7 Kasım 1967 günü taksim anıtına çelenk koyan 300 öğrenci buradan başladıkları “Ankara Yürüyüşü”nü, 20 Kasım 1967 günü tamamlamışlardı. İstanbul Teknik Üniversitesi Öğrenci Birliği Başkanı Hasan Yalçın imzasıyla yayınlanan bildiride, Teknik üniversiteliler olarak 13 günlük boykotu ve “Ankara Yürüyüşü”nü gerçekleştirdikleri belirtiliyor, bildirinin sonunda da şöyle deniliyordu: “Eylemimiz Türk Ulusu’na armağan olsun.”



Bilindiği gibi, daha sonra çıkarılan bir yasayla özel okullar devletleştirilmiştir. Günümüzde ise vakıf ve özel kurum üniversiteleri, yüksek okulları Yüksek Öğretim Kurulu (YÖK) denetimindedir, imtihanla öğrenci almaktadırlar ve nitelikli öğrenim vermektedirler. Yani yukarıda adı geçen özel yüksek okullarla bir benzerlikleri yoktur. Ama bu günlere gelinmesinde o günlerin vatansever üniversite öğrencilerinin katkılarını unutmamak gerekir. İstanbul’dan Ankara’ya 444 km. lik yolu ayakkabıları, ayaklarının altı parçalanarak yürüyen o öğrencilere en azından bir teşekkür borcumuz vardır.

Diğer olaylar
13 Kasım 1966 tarihinde, Sakarya’da toplanan Türkiye Milli Talebe Federasyonu kongre başkanlığına Trabzon Lise’sinden tanıdığım, Ankara Hukuk Fakültesi öğrencisi Hüseyin Günday seçilmişti. Kongre sonunda Sencer Güneşsoy Genel başkanlığa getirildi. Fakat kongre dağıldıktan sonra, Sakarya’da kalan Ekrem Özer ve arkadaşları yasal olmayan şekilde bir kongre daha yaparak TMTF’ yi iki başlı hale getirdiler ve olay mahkemelik oldu.



3 Ocak 1967 tarihinde, Milli Türk Talebe Birliğine bağlı öğrenciler, İstanbul Teknik Üniversitesi lokalini bastılar ve tahrip ettiler.
Gene o yıllarda ******’ün “Bursa Nutku”nu bildiri halinde yayınlayan Ahmet Çelikkol adlı Ege Üniversitesi öğrencisi hakkında dava açılmıştı. Çelikkol, 25 Şubat 1967 tarihinde yapılan duruşmada beraat etti. Bu olay basında çok yankı buldu.