1968'DE İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ, ASİSTAN OYA SENCER'İN İSTİFASI

Demokratik üniversite istiyoruz!..

Edebiyat Fakültesi, Sosyoloji Bölümü asistanlarından Oya (Baydar) Sencer, "Türkiye'de İşçi SınıfTnın Doğuşu ve Yapısı" isimli Doktora tezinin reddedilmesi üzerine istifa eder. Ardından Rektörlük binası devrimci öğrenciler tarafından işgal edilir...

Yıl, 1968... Boykotların, işgallerin, hak aramaların başladığı yıl... 1968 yılı, ekonomik, demokratik mücadelenin yükselmeye başladığı, öğrenci gençliğin eğitim sorunlarının yanı sıra, Amerikan emperyalizminden işçi hareketlerine kadar birçok konuda eylemler düzenlediği yıl olarak geçecektir tarihe...

26 Aralık 1968 günü işte bu eylemlerden biri daha gerçekleşecek, İstanbul Üniversitesi devrimci öğrenciler tarafından işgal edilecektir. O gün, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyoloji Bölümü asistanlarından Oya (Baydar) Sencer, "Türkiye'de İşçi Sınıfı'nın Doğuşu ve Yapısı" isimli doktora tezinin hiçbir bilimsel gerekçe gösterilmeden ikinci kez reddedilmesi üzerine istifa eder.

Edebiyat Fakültesi'nde dört yıl Sosyoloji asistanlığı yapan Oya Sencer, istifa ederken veda konuşmasında öğrencilere şöyle seslenir: "Fakültemizde her yeni hareket önlenmektedir. Onlar zannediyorlar ki, istifaya zorlanan her öğretim üyesi mücadeleden vazgeçecek. Bu defa dışarıda karşılarına daha güçlü çıkacağız."

Derslere girmeme kararı alan öğrenciler, toplantı halinde olan İstanbul Üniversitesi Yönetim Kurulu'na protestolarını iletmek üzere Rektörlük binasına doğru yürüyüşe geçerler...

REKTÖRLÜK BİNASI İŞGAL EDİLİR...
Olayın devamını Esat Korkmaz'ın "Kafa Tutan Günler-68 Güncesi" isimli kitabından okuyalım: "Olaya tepki duyan öğrenciler 26 Aralık 1968 günü, Üniversite Senatosu'nun toplantısını bastı. 'Demokratik üniversite istiyoruz. Edebiyat Fakültesi Dekanı istifa etsin. Bu konuda derhal bir karar alın, yoksa burayı terk etmeyiz' dayatmasıyla profesörleri karara zorlayan öğrenciler, daha sonra dışarı çıkarak Rektörlük binası önünde sonucu beklemeye başladılar. Olay karşısında şok geçiren rektör ve fakülte dekanları, bir süre sonra binadan çıkarak Fen Fakültesi'ne geçtiler. Burada yaptıkları toplantı sonunda,
üniversiteyi süresiz kapattılar, ayrıca Valilik'e başvurarak, üniversitenin işgal edildiğini, işgalcilerin polis tarafından boşaltılmasını istediler." [1]

Fikir Kulüpleri Federasyonu (FKF) ile Devrimci Öğrenciler Birliği (DÖB) üyesi öğrencilerin öncülüğünü yaptığı eyleme Üniversite Senatosu'nun üniversiteyi süresiz kapatması üzerine son verilir. Ertesi sabah İstanbul Üniversitesi'nin kapatılmasını protesto etme kararı alan öğrenciler, düzenledikleri basın toplantısıyla Senato'nun kararını kınarlar. Olaylar üzerine, İstanbul Valisi Vefa Poyraz, suçlular hakkında takibat yapılacağını açıklar...

27 Aralık sabahı, İstanbul Üniversitesi çevresi sivil polislerce sarılarak, "işgalci öğrenciler" yakalanmaya başlanır. Beyazıt Meydanı'nda toplanan öğrenciler Merkez binanın önünde protesto gösterisi yaparlar. yasak bir arkadaşının omzunda yaptığı konuşmada; "28 Nisan'dan bu yana ilk kez üniversiteye polisin sokulması, senatonun tarihi ihanetini belgelemiştir. Şu anda bize düşen zincirlerini kırıp, üniversitemize girmektir." diyerek devrimci öğrencileri eyleme çağırır. Ancak o sırada polislerin saldırmasıyla birlikte çatışma çıkar. Öğrenciler dağılır, yasak kaçar...

MİNİ İŞGAL!..
Yakalanan öğrenciler; Masis Kürkçügil, Öcal Olcay, Mehmet Mehdi Beşpınar, Kemal Bingöllü, Bozkurt Nuhoğlu ve Cihan Alptekin adliyeye sevk edilirler. Tutuklama kararı çıkarılan Celal Doğan ve yasak aranmaya başlar. Gözaltına alınan öğrencilerden Cihan Alptekin serbest bırakılırken, diğer öğrenciler tutuklanarak cezaevine gönderilir. 29 Aralık 1968 günü DÖB Genel Sekreteri Mustafa Gürkan, Sultanahmet Cezaevi önünde bir basın açıklaması yaparak tutuklamaları protesto edecektir: "Tutuklu arkadaşlarımızın serbest bırakılmasını istiyoruz. Basit bir protesto ve ihtar hareketine karşı üniversiteyi kapatmak tarihe bir ihanet belgesi olarak geçecektir."

Kısa bir süre sonra yakalanan yasak ve Celal Doğan'da tutuklanarak, diğer tutuklu öğrencilerle birlikte Sağmacılar Cezaevi'ne sevk edilir. 26 Aralık 1968 günü Edebiyat Fakültesi Sosyoloji asistanlarından Oya Sencer'in istifasının ardından düzenlenen bu protesto eylemi sol hareketin tarihine, "Mini İşgal" olarak geçer...

Üniversiteden ayrılan Oya Sencer'in tezi, 1969 yılında Habora Yayınlan tarafından basılır. Oya Sencer, 19. yüzyıldan 1970'lere kadar Türkiye işçi sınıfının tarihini anlatan kitabını; "Mutlu yarınlar için birlikte savaşacağımız tüm öğrenci arkadaşlarıma" diyerek öğrencilerine ithaf eder. Alanında kapsamlı bir araştırma olan kitabın önsözü şu satırlarla
başlar: "Bu araştırma bir Doktora çalışması olarak hazırlandı. Bilimsel özgürlüğün yuvası olması gereken Üniversite'de her konuda araştırma yapılabileceği sanılmıştı. Aman bu konuyu alma. Doktoran tehlikeye girer' diyenler çıkmıştı o zamanlar... Doktoram tehlikeye girdi, iki defa reddedildi. Üniversite'den ayrılmak mecburiyetinde kaldım. Yine de bu araştırmayı yapmış olmaktan ve sosyal tarihimizin bir bölümüne benden sonraki araştırmacıların yararlanabileceği bazı belgeler ve küçük bir katkı getirmekten mutluluk duyuyorum." [2]

26 Aralık 1968, devrimci öğrencilerin "özgür ve demokratik üniversite" taleplerinin yükseldiği, hocalarına sahip çıktığı bir gün olarak tarihe geçer...

[1] Esat Korkmaz, Kafa Tutan Günler-68 Güncesi, Arba Yayınları, 1992. [2] Oya Sencer, Türkiye'de İşçi Sınıfı'nın Doğuşu ve Yapısı, Habora Yayınları, 1969.